مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق روز یک شنبه در سفری از پیش اعلام نشده، وارد تهران شد. وی قبل از این که به تهران بیاید، روز شنبه به عربستان سعودی رفت و با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور رایزنی کرد. سفر الکاظمی به جده که تنی چند از وزیرانش از جمله وزیر امور خارجه او را همراهی می‌کردند، شنبه شب انجام شد. او بامداد یک شنبه بعد از انجام مناسک حج عمره، عربستان را ترک کرد و به سمت تهران آمد. این شیوه سفر به خوبی نشان می‌دهد که سفر او به ایران برای چیست. احیای روابط ایران و عربستان که مذاکرات پیرامون آن تاکنون پیشرفت‌های خوبی داشته، هدف اصلی او از سفر به این دو کشور است. 

الکاظمی پنج دور مذاکرات هیئت‌های عالی رتبه ایران و عربستان را در بغداد میزبانی کرده و آخرین دور آن نیز با موفقیت به پایان رسید. هر دو طرف به رضایت از نتیجه گفت وگوها اذعان کردند تا آن جا که انتظار می‌رفت در گام بعدی دو طرف درباره بازگشایی سفارتخانه‌ها و تصمیم برای اعزام سفیر به پایتخت‌های یکدیگر به توافقاتی برسند. نشانه پیشرفت‌ها در بهبود مناسبات دو کشور را می‌توان در استقبال خوبی که طرف‌های عربستانی از زائران ایرانی بیت ا... الحرام برای شرکت در مناسک حج انجام می‌دهند، به خوبی مشاهده کرد. حالا الکاظمی انتظار دارد میوه این تلاش‌ها را که خود باعث و بانی آن بوده و برای پیشبرد آن تلاش بسیاری کرده است، بچیند. 

مصطفی الکاظمی از نخستین روزی که به قدرت رسید، احیای جایگاه عراق و میزبانی از کشورهای متخاصم برای حل اختلافاتشان را محور اصلی فعالیت‌های خود در سیاست خارجی تعریف کرد. او بر این باور است که عراق ظرفیت‌های بالایی دارد، روابط خوبی با کشورهای رقیب در منطقه و همچنین قدرت‌های بزرگ جهانی از جمله ایالات متحده آمریکا و روسیه دارد، دوره بی ثباتی را سپری کرده و وارد مرحله جدیدی شده است که می‌تواند بازیگر موثری در حوزه دیپلماسی باشد. به همین دلیل با میزبانی از کشورهایی که در حوزه‌های مختلف اختلاف نظر دارند و گرد آوردن آن‌ها پشت یک میز برای حل مشکلاتشان، در تلاش برای تبدیل بالفعل این پتانسیل است که امتیازی مهم برای عراق محسوب می‌شود و در ارتقای جایگاه منطقه‌ای عراق نقش موثری خواهد داشت. میزبانی از نمایندگان ایران و عربستان به عنوان دو کشور مهم که بازیگران اصلی تحولات منطقه محسوب می‌شوند، برای حل اختلافاتشان مهم‌ترین دستاوردی است که او گمان می‌کند می‌تواند نهایت استفاده را برای عراق داشته باشد. 

از سوی دیگر، این اتفاق یک جنبه شخصی برای خود الکاظمی نیز دارد. در بحبوحه تشکیل دولت که با وجود گذشت حدود هشت ماه از برگزاری انتخابات مجلس، هنوز به نتیجه نرسیده و اختلافات جریان‌های سیاسی پیروز در انتخابات عراق در اوج خود به سر می‌برد، برقراری روابط مستقیم میان تهران و ریاض با میانجیگری الکاظمی می‌تواند امتیازی مهم برای شخص او باشد تا به عنوان چهره‌ای با دستاوردهای ملموس سیاسی بار دیگر برای تکیه زدن بر پست نخست وزیری مطرح شود. برای همین او اصرار دارد میوه تلاش هایش برای حل اختلافات ایران و عربستان را الان و نه وقتی دیگر بچیند چرا که به این ترتیب او می‌تواند به چهره بی رقیبی در میان رقبای سیاسی‌اش تبدیل شود که شانس او را برای حفظ جایگاه نخست وزیری عراق بسیار افزایش می‌دهد. برای همین به فاصله کوتاهی بعد از جایگزین شدن نمایندگان فراکسیون چارچوب هماهنگی شیعیان عراق که نیروهای نزدیک به ایران محسوب می‌شوند به جای نمایندگان مستعفی جریان صدر، او تلاش هاش را برای از سرگیری روابط ایران و عربستان مضاعف کرده است و حتی تلاش دارد هر چه سریع‌تر موضوع بازگشایی سفارتخانه‌ها از سوی دو طرف اعلام شود. به عبارت دیگر او فکر می‌کند، جوش دادن روابط ایران و عربستان، امتیاز بزرگی است که علاوه بر منفعت آن برای عراق، دو کشور ایران و عربستان و ذینفعان دیگر به سود خود او نیز خواهد بود.

در چشم‌انداز کلان توافق تهران-ریاض، نگاه دولتمردان سعودی تا حد زیادی به کم و کیف و میزان تنش یا آرامش در مناسبات  واشنگتن در قبال تهران است. سفر الکاظمی بعد از اعلام از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا هم نشان دهنده این است که سعودی هرگونه رابطه با ایران را تابعی از خط مشی واشنگتن درخصوص تهران تعریف می‌کند و در چشم‌انداز کلان موفقیت این مذاکرات منوط به پیشرفت توافقات در جای دیگری است. بدیهی است این نگاه که رسیدن به توافق دوجانبه را گروگان طرف ثالث می‌کند، بر دشواری کار می‌افزاید.

علی موسوی خلخالی

منبع: خراسان